ABD Ulusal Sıhhat Enstitüleri’nde (NIH) çalışan Bill Friedewald, 1965 yılında kurumun bir düzenlediği bir partiye giderken hayatını akşını bulacağını bilmiyordu. Lakin Jackie ve Bill’in 60 yıllık beraberliği tam olarak bu türlü başladı.

O devirde NIH’te laboratuvar asistanı olarak çalışmakta olan 83 yaşındaki Jackie Friedewald, Business Insider’a yaptığı açıklamada, birinci tanışmalarını “Arabalardan bahsettik. Ben ona ne marka otomobil kullandığımı ve onun arabasının markasıyla ilgilenmediğimi söyledim. Fakat içimden ‘Umarım rakip marka değildir’ diyordum” diye anlattı.

Bugün 86 yaşında olan Bill, o devirde epidemiyoloji alanında araştırmalar yapan bir tabipti, NIH bünyesinde klinik deneyler tasarlıyordu ve nitekim de rakip markanın ürettiği bir arabaya biniyordu. Lakin bu durum Jackie ve Bill’in beraberliklerinin ilerlemesine mâni olmadı. Çift, görüşmeye başladıktan 1,5 yıl sonra 1967 yılında evlendi.

Üç çocukları ve sekiz torunları olan Friedewald’lar 57 yıldır hala keyifli bir evlilik sürdürüyor. New York’a taşınan çift, Eylül 2024’ten beri Manhattan’da bulunan bir yaşlılar konutunda kalıyor.

Bill, evliliklerinin bu kadar uzun sürmesinin sırrının ortak ilgi alanları olduğunu belirtti. Jackie ise birlikte vakit geçirmenin her vakit “eğlenceli ve kolay” olduğunu söyledi. Her yaz Roma’ya her sonbahar Paris’e gittiklerini tabir eden Bill, “Aslında çok özel bir şey yapmıyoruz lakin bizim için her gün özel bir gün” diye konuştu. Friedewald çifti uzun ve sağlıklı bir hayat sürmelerinin sırlarını da açıkladı.

AKDENİZ DİYETİYLE BESLENMEK

Bill, Akdeniz diyetinin bedelini NIH’te çalıştıkları yıllarda öğrendiklerini fakat orta sıra kızarmış tavuk üzere kaçamaklar da yaptıklarını söyledi.

Akdeniz diyeti US News and World Report tarafından üst üste sekiz yıldır en âlâ beslenme modeli seçiliyor. Akdeniz kıyılarında yaşayan insanların klâsik beslenme biçimlerinden ilham alan Akdeniz diyeti bol ölçüde işlenmemiş besin, zerzevat, meyve ve bakliyat tüketmeyi teşvik ederken ek şekerleri ve kırmızı eti kısıtlamayı öngörüyor.

Akdeniz biçimi hayatı uzun ömürle ilişkilendiren çalışmalar da mevcut. Örneğin Birleşik Krallık’ta yapılan ve 2023 yılında bilim dergisi Mayo Clinic Proceedings’de yayımlanan bir araştırmada, Akdenizlilerin ömür stilini benimseyen yetişkinlerin rastgele bir sebeple mevt riskinin, bu yaklaşımı benimsemeyenlere kıyasla yüzde 29 daha düşük olduğu görüldü.

Araştırma kapsamında “Akdenizlilerin ömür tarzı” gereğince dinlenmek, güçlü toplumsal bağlar kurmak, tertipli olarak antrenman yapmak ve yemekleri aile ve arkadaşlarla birlikte yemek olarak tanımlandı.

HAREKETLİ KALMAK

New York Maratonu’na iki kere katılan Bill, hayatı boyunca bisiklete bindiğini Jackie ise nizamlı olarak yürüyüş ve esneme antrenmanları yaparak zindeliğini koruduğunu belirtti. Friedewald’lar, 80’li yaşlarına gelmelerine rağmen mümkün olduğunca hareketli bir hayat yaşamaya çalıştıklarını da kelamlarına ekledi.

Çok karmaşık olmayan antrenmanlardan hoşlanan çift, yaşlılar konutunda haftada üç defa pilates yapıyor. Jackie ayrıyeten günün geri kalanında da elinden geldiğince hareket etmeye çalıştığını, sabah uyanır uyanmaz yatağın yanında esneme hareketleri yaparak güne başladığını söyledi.

Egzersiz uzun bir hayat yaşamak ve ileri yaşta da sağlıklı olmak için çok değerli. Sistemli olarak tartı idmanları yapmak kas kütlesini müdafaaya yardımcı oluyor.

Yaşlılarla çalışan bir şahsî antrenör olan Lauren Hurst, Business Insider’a yaptığı açıklamada, “Gençken sandalyeye oturup kalkmak ya da yerden bir şey almak için eğilmek üzere hiç düşünmeden yaptığımız hareketler, ilerleyen yaşlarda zorlaşıyor. Kas kütlesini korumak bu hareketleri ileri yaşta da çarçabuk yapabilmemizi sağlıyor” sözlerini kullandı.

California Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya nazaran, pilates zorlayıcı olmaması, farklı yaşlara ve zindelik düzeylerine uyarlanabilir olması nedeniyle ileri yaştaki yetişkinler için ülkü bir spor.

ARKADAŞLAR VE AİLEYE KIYMET VERMEK

Friedewald çifti, aile ve arkadaşlarla kurulan bağlantıların, uzun ve keyifli bir hayat yaşamak için kıymetli olduğunu vurguladı. Çok sevdiği çocuklarını yetiştirirken çalışmadığını söyleyen Jackie, şimdilerde sık sık telefonla ya da manzaralı konuştuklarını, kalabalık aileyi bilhassa bayram günlerinde bir ortaya getirmeyi çok sevdiklerini söyledi.

Çift birçok arkadaşlarıyla da yakın alakalarını sürdürüyor. Örneğin Jackie her ayın üçüncü çarşambası arkadaş kümesiyle akşam yemeği yiyor. Friedewald’lar arkadaşlarıyla olan ilgilerinin ortadan geçen yıllarda değişmediğini zira sistemli görüşmeler ve telefon konuşmalarıyla bağlarını hiç koparmadıklarını vurguladı.

Araştırmalar güçlü toplumsal ağlara sahip olmanın daha uzun mühlet yaşamanıza yardımcı olduğunu gösteriyor. 2021 yılında Frontiers in Psychology’de yayımlanan çalışmalara ait bir değerlendirmede, toplumsal takviyeyle uzun ömür ortasındaki bağın sigara içmemekle uzun ömür ortasındaki bağa denk olduğu tespit edilmişti.

Araştırmacılar bu durumu toplumsal dayanağın bir gerilim tamponu görevi görmesiyle açıklıyor. Toplumsal bağlar kortizol üretimini ve hudut sistemindeki nöroendokrin sistemindeki ve bağışıklık sistemindeki inflamasyonu azaltıyor. Bütün bunlar uzun vadede hastalık ve vefat riskini artıran faktörler.