Son 18 ayda sadece Finlandiya Körfezi’nde iki sabotaj olayı yaşandı. 2022’den bu yana Baltık Denizi’nde en az altı kuşkulu sabotaj kaydedilirken, 2023’ten beri 11 denizaltı kablosunun hasar gördüğü belirtildi. Avrupa ülkeleri, ataklardan Rusya’yı sorumlu tutarken, Kremlin, olaylarla teması olduğunu reddetti.
AB ve NATO, denizaltı altyapısını korumak için yedek kablolar, insansız hava araçları ve artırılmış askeri nezaret planlarını devreye aldı. Fakat uzmanlar, Baltık Denizi’ndeki ağır deniz trafiği nedeniyle tüm sabotaj teşebbüslerinin engellenmesinin sıkıntı olduğuna dikkat çekti.
Politico’nun haberine göre, Litvanya Enerji Bakanı Zygimantas Vaiciunas, sabotajların güç üretimi ve iktisat için tehdit oluşturduğuna dikkat çekerek, şu sözleri kullandı:
“Yeni bir gerçeklikle karşı karşıyayız. Baltık Denizi’nde piyasaları, tüketicileri ve işletmeleri etkileyebilecek olaylar artıyor.”
Yetkililer, sabotajların ardında Rusya’nın olduğuna dair kesin ispat bulunmadığını belirtse de, Vaiciunas, “Bu çeşit faaliyetlerin Rusya’nın çıkarlarına hizmet ettiği yorumu yapılabilir” diye konuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Kuzey Denizi’ndeki askeri varlığını artıracağını açıkladı. Rus önder, Ocak ayında yaptığı açıklamada, filolarının nükleer denizaltılar ve çağdaş savaş gemileriyle güçlendirileceğini duyurdu.
DENİZALTI KABLOLARI NEDEN AMAÇTA?
Denizaltı kablolarını onarmanın hem yüksek maliyetli hem de vakit alıcı olması, stratejik gaye haline gelmelerine neden oldu . Avrupa Denizaltı Kabloları Birliği Lider Yardımcısı Peter Jamieson, tamir sürecinin data kablolarında iki hafta, güç kablolarında ise aylar sürebileceğini belirtti.
Batılı uzmanlar, akınların artabileceği öngörüsünde bulunarak, Rusya’nın kabloları gaye almaya devam edeceğini kaydetti. Baltık Denizi’nin ortalama 52 metre derinliğe sahip olması, kabloların çapa darbelerine açık hale gelmesine neden oluyor.
Kopenhag Üniversitesi’nden Prof. Christian Bueger, “Bir kaptana çapayı indirmesi için rüşvet vermek bile kâfi olabilir. Bu, askeri operasyonlara kıyasla çok düşük maliyetli” görüşünü paylaştı.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Nick Childs, Rusya’nın bu tıp faaliyetlerle Batı’ya dolaylı bildiri vermeye çalıştığını söyleyerek, “Rusya, gri bölgede kalarak caydırıcı bir tesir yaratmayı hedefliyor” açıklamasında bulundu.
2022 yılında Rusya’dan Almanya’ya doğal gaz taşıyan Nord Stream 2 (Kuzey Akım 2) sınırı taarruza uğradı. Rusya, hücumdan NATO’yu sorumlu tutan açıklamalar yaparken, sınır 2022 yılından bu yana kullanılmaz halde bulunuyor.
“SALDIRILAR ARTACAK”
Finlandiya Donanması’ndan Marko Laaksonen, “Aynı anda her yerde olamayız” diyerek, mevcut zorluğa dikkat çekti. Finlandiya, sabotaj teşebbüslerini önlemede yetersiz kaldığını kabul etti. Helsinki idaresi, Avrupa ve NATO’nun, Baltık Denizi ve Kuzey Denizi’nde “daha fazla sorumluluk almasını” talep etti.
Sabotaj teşebbüslerinin yalnızca ekonomik değil tıpkı vakitte “toplumsal” dengesizlik de yaratmayı hedeflediğini öne süren Prof. Bueger, “Batı toplumlarında istikrarsızlık yaratmaya yönelik stratejik bir teşebbüsle karşı karşıyayız. Bu çeşit atakların artacağını öngörüyoruz” açıklamasını yaptı.
“KAOTİK SENARYOYA YOL AÇABİLİR”
Estonya’nın devlet elektrik şebekesi operatörü Elering’in yönetim kurulu üyesi Erkki Sapp, 2024’te bir kablodaki teknik sorunun güç faturalarını yüzde 10 artırdığını belirterek, daha büyük çaplı bir akının tesirlerinin önemli olabileceği ihtarında bulundu. Sapp, “Tek bir olayla başa çıkabiliriz, lakin ardışık akınlar arz güvenliğini tehdit edebilir” dedi.
Paris merkezli Jacques Delors Güç Merkezi Başkanı Phuc-Vinh Nguyen, Baltık Denizi üzere sığ olan Kuzey Denizi’nin de benzeri sabotajlara açık olduğunu tabir etti. Nguyen, “Norveç ile AB ortasındaki bir altyapı ilişkisinin maksat alınmasının, kaotik bir senaryoya yol açabileceği” ikazını yaptı.
Nguyen, bilhassa İrlanda ve Malta üzere kıtayla hudutlu teması olan adaların savunmasız olduğunu vurguladı. Uzmanlara nazaran, İrlanda’nın NATO üyesi olmaması ve denizaltı izleme kapasitesinin bulunmaması, riskin artması manasına geliyor.
AB VE NATO NE YAPACAK?
NATO, Ocak ayında Baltık Denizi’ni izlemek üzere fırkateynler, deniz devriye uçakları ve insansız deniz araçları konuşlandıracağını duyurdu. NATO Genel Sekreter Yardımcısı James Appathurai, “Daha fazla askeri varlık, daha güçlü nezaret ve hareketle korsan faaliyetleri caydırmayı hedefliyoruz” açıklamasını yaptı.
AB ise Şubat 2024’te denizaltı altyapısını korumak için 540 milyon Euro’luk bir fon ayırdı. Avrupa Kurulu Güvenlikten Sorumlu Lider Yardımcısı Henna Virkkunen, “AB, üye ülkeleri desteklemeye hazırdır. Hazırlıklarımız, tek bir kontağa bağımlı kalmamayı içeriyor” dedi.
Finlandiya Çevre Bakanı Sari Multala, enerji altyapısını savunma planlarına dahil ettiklerini belirterek, “Rusya ile uzun bir sonumuz var. En berbatına hazırlıklı olmalıyız” görüşünü lisana getirdi.
Estonya ve Litvanya, karasuları dışındaki kuşkulu gemilere el koymayı öngören yasa tasarıları hazırlarken, Birleşik Krallık ise gemi hareketlerini izlemek için yapay zeka temelli bir program başlattı. Estonya İklim Bakanı Yoko Alender, “Halkımız bunu kritik altyapıya yönelik bir tehdit olarak görüyor” derken, ülkesinin “bu cins hücumlara karşı harekete geçmeye hazır olduğunu” kelamlarına ekledi.
