İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) savaş hatası işlediği gerekçesiyle hakkında çıkardığı tutuklama kararına karşın dün sabah saatlerinde UCM üyesi Macaristan’ın başşehri Budapeşte’ye gitti. Macaristan lideri Viktor Orban’ın davetiyle bu ülkeye dört günlük bir ziyaret gerçekleştiren Netanyahu, UCM kararından bu yana birinci defa bir Avrupa ülkesini ziyaret etti. Orban, savaş cürmünden aranan Netanyahu’yu kırmızı halı ve askeri onur kıtasıyla karşıladı. Tarihi Buda Kalesi’nde düzenlenen karşılama merasiminde İsrail’in ulusal marşı “Hatikvah” da çalındı.
‘TEŞEKKÜRLER VİKTOR’
İki başkan ziyaretin başlangıcında yan yana poz verirken, Orban, yakalama kararına uymamalarını “UCM’nin siyasi bir platforma dönüştüğüne ikna olmalarıyla” gerekçelendirdi. Netanyahu da uzun müddettir siyasi yozlaşmışlıkla suçladığı UCM kararının Orban tarafından tanınmamasını memnuniyetle karşılayarak, “Teşekkür ederim, Viktor. Bu, Tüm demokrasiler için önemli” diye konuştu. Orban geçen kasım ayında, UCM’nin Gazze’de işlenen savaş cürümleri nedeniyle tutuklama buyruğu çıkarmasından bir gün sonra Netanyahu’ya davet göndermiş, kararın “Macaristan’da hiçbir tesiri olmayacağını garanti edeceğini” söylemişti.
‘UCM’DEN ÇEKİLİYORUZ’
Netanyahu’nun Budapeşte’ye vardığı saatlerde ise Orban’ın ofisinden Macaristan’ın UCM tüzüğü Roma Statüsü’nden çekileceği açıklaması geldi. UCM’nin kurucu üyelerinden olan Macaristan, mahkemeden ayrılan ilk Avrupa Birliği üyesi ülke olacak. Lakin Budapeşte’nin ayrılma kararını bu kadar süratli vermesi mümkün değil. Evvel Macaristan parlamentosundan bir yasa tasarısı geçirilmesi, akabinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteriliğine resmi bildirimde bulunulması gerekiyor. Çekilme bu süreçten bir yıl sonra yürürlüğe giriyor. Yani Macaristan’ın UCM tüzüğüne nazaran yakalama kararını uygulama sorumluluğu devam ediyor. Netanyahu hakkındaki karar Avrupa ülkeleri ortasında görüş ayrılıklarına neden olsa da Macaristan’ın tavrının, kurumun yaptırım gücünün sorgulanmasına neden olmasından tasa ediliyor.
MAHKEMEDEN TEPKİ
Orban’ın UCM kararını tanımaması İsrail’den teşekkür alırken, memleketler arası toplumun ise yansısını çekti. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, X hesabından, teşekkür paylaşımı yaptı. Ramallah merkezli Filistin İdaresi Macaristan’a yakalama buyruğunu uygulama daveti yaparken, Hamas ise Macaristan’ı “kaçak bir savaş suçlusuyla iştirak etmekle” suçladı. UCM Sözcüsü Fadi El-Abdallah’tan üye devletlerin mahkemenin türel kararlarını tek taraflı belirleyemeyeceği açıklaması geldi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da Macaristan’ın tavrının “uluslararası ceza hukuku için makus bir gün” olduğunu belirterek, “Avrupa’da hiç kimsenin hukukun üstünde olmadığını” söyledi.
BİLGİ NOTU:
UCM, 21 Kasım 2024’te açıkladığı kararda, “Gazze’de işlenen savaş cürümleri ve insanlığa karşı hatalardan ötürü” İsrail Başbakanı Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama buyruğu çıkardığını duyurmuştu. UCM’nin çıkardığı tutuklama buyruklarının uygulanması, mahkemenin kurucu muahedesi olan Roma Statüsü’nün 86. ve 87. hususları yeterince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor. Statünün 89. hususu uyarınca Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf rastgele bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey’deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.
