Değişen mevsimler, bozulmuş bitki örtüsü arı kolonilerinin etraf şartlarına ahenk sağlamasını zorlaştırıyor. Buzul çağına, meteor çarpmalarına direnen arılar iklim değişikliğine yeniliyor. Uzmanlar dünyada arı nüfusunun azalmasının insanlık açısından çok önemli meselelere sebep olacağını söylüyor ve hepimizi uyarıyor. Pekala, biz ne yapabiliriz? Kentte yaşayanlar olarak, balkonlarımızda, pencere önlerinde arıların polen ve nektar sağlayacağı çiçekler ekerek onlara bu çabalarında takviye olabiliriz.
İklim şartlarının arıların hayat döngüsünde yol açtığı sonuçları uzmanlara sorduk.
‘SAYILARINDAKİ AZALMA BESİN GÜVENLİĞİ AÇISINDAN GLOBAL ÖLÇEKTE BÜYÜK BİR RİSK OLUŞTURUR’
Prof. Dr. Aslı Özkırım, Hacettepe Üniversitesi Arı ve Arı Eserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, Avrupa Arıcılık Federasyonu Arı Sağlığı Bilim Kurulu Başkanı
◊ Arılar 100 milyon yıl öncesinden beri var. Adaptasyon yeteneği en güçlü olan canlılar. Buzul çağını geçirmiş, meteor çarpmalarına, atmosferdeki zehirli gazlara direnmişler.
◊ İklim değişikliği arıların ömür alanında farklı vakitlerde uçuşa çıkmalarına, ısınmanın fazlalaşması sebebiyle soğuk iklim arılarının bulunduğu bölgenin ısınmasıyla tıpkı bölgede yaşayamamasına neden oluyor. Örneğin Kafkas arısı Karadeniz’de ve dağlarda yaşar, sıcağa gelemez ancak global ısınmayla birlikte bu ırkın tehdit altında olduğunu düşünüyoruz.
◊ Dünyada 20 bin çeşit arı var. Arıların sayısındaki azalma besin güvenliği açısından global ölçekte büyük bir risk oluşturur.
◊ Arılar ekosistemden çekilirse tezgâhları dolduran meyve ve sebzelerin yüzde 75’inin döllenmesi mümkün olmaz.
◊ Kentte yaşayanlar balkonlarındaki saksılara arıların polen ve nektar sağlayacağı çiçekler ekebilir, su kaynakları oluşturabilir. Bu yalnızca arılar için değil, başka canlılar için de gerekli.
‘KOVANDA NE OLUYORSA YERKÜREDE DE BİREBİRİ HEPİMİZİN BAŞINA GELİYOR’
Didem Mahsunlar, İklim Araştırmaları Derneği’nin yönetim kurulu üyesi, inovasyon ve sürdürülebilirlik danışmanı
◊ Arılar dayanışmanın ve direncin en güzel örneğini sergileyen canlı tipi. Ömürleri boyunca sağladıkları tozlaşma yoluyla bir manada aldığımız nefesin devamına katkı sunuyorlar.
◊ Günümüzün yaygın kentleşme ve tüketim odaklı ömür biçimi tüm canlıları olumsuz etkiliyor. Kovanda ne oluyorsa yerkürede de birebiri hepimizin başına geliyor. Sıcaklık artışları, su ölçü ve bulunurluk istikrarı, yangın ve sel üzere afetlerin karşılaşılma sıklığı tüm canlıları etkiliyor. Arılar değişen mevsim ve bitki deseni nedeniyle beslenemiyor, yollarını kolay bulamıyor, su ve nektara erişemiyor.
◊ Tarımda ziyanlı uğraşı için uygunsuz biçimde kullanılan kimi pestisitler, yani kullanılan yabani ot ve böcek zehirleri, başka canlılar üzere arıları da etkiliyor, vefat kadar önemli sonuçların yanı sıra onları bugüne ekosistemin kilit taşı olarak getiren özelliklerinin bozulmasına yol açıyor.
‘HASTALIKLARA KARŞI SAVUNMALARI KIRILIYOR’
Prof. Dr. Levent Aydın, Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi
◊ Arıların tabiatta çok kıymetli vazifeleri var, tozlaşmayı (polinasyon) sağlarlar. Hem bitki çeşitliliği hem de bitkisel üretimde kalite ve ölçüsü arttırırlar.
◊ Arı kolonilerinde yıllık yüzde 10’a kadar azalma önemsenmez, fakat son yıllarda iklim değişimi ve hastalıklar nedeniyle kimi yörelerimizde yüzde 60’a varan azalmalar görülebilmekte.
◊ İklim değişikliği, arıcılığı çokyönlü biçimde olumsuz etkiliyor. Ani sıcaklık, nem ve yağış değişimleri, arı kolonilerinin etraf şartlarına ahenk sağlamasını zorlaştırıyor. Anaarının sistemsiz yumurtlaması koloni devamlılığını tehdit ediyor. Değişen iklim, bağışıklık sistemini zayıflatıyor; hastalıklara karşı savunmalarını kırıyor. Kovan içi istikrar bozuluyor.
