Psychological Bulletin isimli akademik mecmuada yayımlanan yeni bir meta-analiz çalışması, sol elini kullanan bireylerin kimi nörogelişimsel bozukluklara yakalanma mümkünlüğünün sağ elini kullananlara nazaran daha yüksek olabileceğini ortaya koydu.
Almanya’daki Ruhr Üniversitesi Bochum Bilişsel Sinirbilim Enstitüsü’nden Dr. Julian Packheiser’in yürüttüğü araştırmaya nazaran, solaklar ve her iki elini de kullanabilen bireylerde; otizm, şizofreni ve disleksi üzere, bilhassa erken yaşta başlayan ve lisan fonksiyonlarını etkileyen bozuklukların görülme oranı dikkat cazip formda daha yüksek.
Daha evvelki çalışmalar da emsal bulgular ortaya koymuştu lakin bu eğilimin arkasındaki nedenler net değildi. Dr. Packheiser, yayınlanan basın açıklamasında “Solaklık ve karma el kullanımı, lisan ile bağlı semptomlar gösteren bozukluklarla bağlı olabilir. Zira hem lisan hem de el baskınlığı beyinde epey tek taraflı gelişen yapılardır. Bu yüzden ortalarında ilişki olması mantıklı” tabirlerini kullandı.
Araştırma, bilhassa hayatın erken periyotlarında ortaya çıkan ve lisan fonksiyonlarında zahmetle karakterize edilen bozukluklarla solaklık ortasında daha güçlü bir bağ olduğunu vurguluyor. Öte yandan, depresyon üzere yetişkinlikte gelişen ruhsal meselelerde bu temasa rastlanmıyor.
TARİHTEN GÜNÜMÜZE SOLAKLIĞA YÖNELİK ÖNYARGILAR
Solaklık, tarih boyunca yalnızca ender görülen bir özellik olarak değil, birebir vakitte toplumlar tarafından birçok vakit olumsuz bir halde algılanmış. Latince’de ‘sol’ manasına gelen ‘sinister’ sözünün tıpkı vakitte ‘uğursuz’ manasına da gelmesi, bu algının kökenlerine işaret ediyor.
Ortaçağ Avrupası’nda sol elini kullanan bireyler büyücülük, şeytan tapınması ve ahlaki sapkınlık üzere suçlamalara maruz kalmıştı. Bu önyargı, 20. yüzyıla kadar devam etti. Hatta birçok ülkede sol elini kullanan çocuklar okullarda fizikî cezalarla sağ ellerini kullanmaya zorlandı.
Bugün bile Hindistan ve Asya’nın kimi bölgelerinde sol elle yemek yemek ayıp ya da ‘kaba’ bir davranış olarak görülüyor. Bunun nedeni, sol elin ‘kirli işler’ için ayrılmış olması inancı.
NÖROBİLİM VE SOLAKLIK: DEZAVANTAJ MI, AYRICALIK MI?
Modern nörobilim, solaklık hakkındaki genel yargılara daha derinlikli ve istikrarlı bir bakış açısı sunuyor.
Solak bireylerin birtakım psikiyatrik rahatsızlıklara daha yatkın olabileceğini öne süren çalışmalar bulunurken, başka yandan solaklığın yaratıcılık, sanatsal yetenek ve gelişmiş mekânsal muhakeme üzere avantajlarla da bağlı olabileceği belirtiliyor.
Özellikle spor dünyasında; beyzbol, tenis ve boks üzere alanlarda solaklık, rakiplere karşı beklenmedik avantajlar sağlayabiliyor.
ÜNLÜ SOLAKLAR
Tarih boyunca pek çok tanınmış isim de solaklar ortasında yer aldı. ABD eski liderlerinden Barack Obama, siyasetçi John McCain, bilim insanı Benjamin Franklin, medya devi Oprah Winfrey, sanatçı Leonardo da Vinci, pop yıldızı Justin Bieber kamuoyuna solak oldukları bilinen isimlerden kimileri.
New York Post’un ‘Study finds surprising new link between lefties, autism and schizophrenia’ başlıklı haberinden derlenmiştir.
