BÜYÜK BİR KISMINDA AĞRI NEDENİ GASTROENTERİT

Çocuklarda karın ağrısı, çoğunlukla hafif ve süreksiz nedenlere bağlı olsa da birtakım durumlarda önemli hastalıkların belirtisi olabilir. Karın ağrısı şikâyetiyle hastaneye başvuran çocukların büyük bir kısmında neden; gastroenterit (mide-bağırsak enfeksiyonu), idrar yolu enfeksiyonu, bağırsak parazitleri yahut kabızlık üzere hafif ve süreksiz durumlar olmaktadır. Lakin kimi çocuklarda yapılan tüm testlere karşın ağrının nedeni net olarak belirlenememektedir. Genel olarak, çocuklarda karın ağrısı nedeniyle hastaneye başvuranların sırf %5’inde cerrahi müdahale gerektiren bir hastalık tespit edilmektedir.

Karın içinde acil müdahale gerektiren iltihabi yahut cerrahi hastalıkların oluşturduğu belirtilerin tümüne ‘akut karın’ denir. Bu terim, bilhassa apandisit, bağırsak düğümlenmesi ve mide delinmesi üzere acil ameliyat gerektiren durumları tanımlamak için kullanılır. Lakin, her karın ağrısı akut karın manasına gelmez. Tanıyı netleştirmek için hastanın ayrıntılı muayenesi ve gerekirse ileri tetkiklerin yapılması gerekir. Bilhassa küçük çocuklarda bu kıymetlendirme daha da zorlaşır. Bebekler ve küçük yaş kümesi çocuklar, ağrının tam olarak nerede olduğunu yahut nasıl hissettiklerini tanım edemedikleri için hekimlerin teşhis koymasını güçleştirebilir.

KÜÇÜK ÇOCUKLARDA TEŞHİS KOYMAK DAHA ZOR

Yenidoğan ve küçük çocuklarda anatomik farklılıklar da tanıyı zorlaştıran bir etkendir. Bu yaş kümesinde kemik yapıları tam olarak gelişmediği için, olağanda leğen kemiği içinde bulunması gereken mesane, rahim ve yumurtalıklar üzere organlar karın boşluğunda yer alabilir. Karın bölgesi küçük olduğu için de farklı organlardan kaynaklanan ağrılar birbirine karışabilir. Bu yüzden küçük çocuklarda karın ağrısının kıymetlendirilmesi daha fazla dikkat gerektirir.

EN ÖNEMLİ NEDENLERDEN BİRİ APANDİSİT

Çocuklarda karın ağrısının altında yatan en önemli nedenlerden biri apandisittir. Apandisit, kalın bağırsağın başlangıcında yer alan ve apendiks ismi verilen küçük bir uzantının iltihaplanması sonucu oluşur. Tedavi edilmediğinde apendiks patlayarak karın içine enfeksiyon yayılmasına neden olabilir ve önemli sıhhat sorunlarına yol açabilir. Apandisit ekseriyetle göbek etrafında hafif başlayan bir ağrı ile başlar ve vakitle sağ alt karın bölgesine yerleşir. Ağrıya çoklukla mide bulantısı, kusma, iştahsızlık ve hafif ateş eşlik eder.

Karın içi cerrahi müdahaleler ortasında en sık yapılan ameliyat apendektomidir, yani iltihaplanan apendiksin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Apandisit, epeyce yaygın bir hastalıktır. İnsanlarda ömür uzunluğu apandisit geçirme riski %7’dir. Erkeklerde bu oran %8.6, bayanlarda ise %6.7 olarak hesaplanmıştır. Yani ortalama her 15 bireyden biri, hayatının bir periyodunda apandisit ile karşılaşmaktadır. Çocuklarda ise bu oran biraz daha düşüktür. 15 yaşından küçük çocuklarda apandisit görülme oranı %1 civarındadır ve en sık 6-12 yaş aralığında rastlanmaktadır.

ÇOCUKLARDA APANDİSİT BELİRTİLERİNE DİKKAT

Karın ağrısının her vakit apandisitten kaynaklanmadığı unutulmamalıdır. Fakat aşağıdaki belirtilerin bir yahut birkaçının bir ortada bulunması durumunda, vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.

• Karın ağrısının birkaç saatten uzun sürmesi ve şiddetinin giderek artması

• Ağrının göbek etrafında başlayıp sağ alt karın bölgesine yayılması

• Çocuğun hareket ettikçe yahut karnına dokunuldukça ağrısının artması

• Mide bulantısı, kusma yahut iştahsızlık olması

• Hafif de olsa ateşin eşlik etmesi

• Karın bölgesine dokunulmasına müsaade vermeyecek kadar hassasiyet oluşması

• Dışkıda kan görülmesi

Bu belirtiler apandisitten şüphelenmek için değerli işaretlerdir. Erken teşhis konulmadığında, apandisit patlayarak önemli enfeksiyonlara yol açabilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir.

PSİKOLOJİK FAKTÖRLER DE KARIN AĞRISINA NEDEN OLABİLİR

Çocuklarda karın ağrısına neden olan faktörler sadece fizikî hastalıklarla sonlu değildir. Bilhassa okul çağındaki çocuklarda gerilim, tasa ve ruhsal baskılar da karın ağrısına yol açabilmektedir. Okul başarısı, aile içi gerginlikler yahut toplumsal etraf ile ilgili sıkıntılar birtakım çocuklarda mide-bağırsak sistemini etkileyerek karın ağrısı şikâyetlerine neden olabilir. Şayet fizikî bir hastalık bulunamazsa, ruhsal faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

ERKEN TEŞHİS VE GERÇEK YÖNLENDİRME HAYAT KURTARIR

Çocuklarda karın ağrısı her vakit önemli bir hastalığın belirtisi olmasa da, kimi durumlarda süratle müdahale edilmesi gereken bir acil durum olabilir. Bilhassa uzun süren, şiddetlenen ve ek belirtilerle birlikte görülen karın ağrılarında vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması gerekiyor.

Apandisit üzere cerrahi müdahale gerektiren hastalıkların erken teşhisi, tedavi sürecini kolaylaştırır ve önemli komplikasyonları önler. Bu nedenle, ebeveynler çocuklarının sıhhat durumunu dikkatle gözlemeli ve kuşkulu durumlarla karşılaştıklarında profesyonel tıbbi dayanak almalıdır.